อภิญญาวรรควรรณนาที่ 6

อรรถกถาอภิญญาสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในอภิญญาสูตรที่ 1 วรรคที่ 6 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อภิญฺญา ได้แก่ รู้ยิ่งด้วยปัญญา. บทว่า สมโถ จ
วิปสฺสนา จ ได้แก่ ความเป็นผู้มีจิต มีอารมณ์เป็นหนึ่ง และวิปัสสนาญาณ
กำหนดรู้สังขาร. บทว่า วิชฺชา จ วิมุตฺติ จ ได้แก่ วิชชาอันเป็น
มรรคญาณ และสัมปยุตธรรมที่เหลือ.
จบอรรถกถาอภิญญาสูตรที่ 1

2. ปริเยสนาสูตร

ว่าด้วยการแสวงหาอันไม่ประเสริฐ 4

[255] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อนริยปริเยสนา การแสวงหาอันไม่
ประเสริฐ 4 ประการนี้ 4 ประการเป็นไฉน คือ บุคคลบางคนในโลกนี้
ตนเองเป็นผู้มีชราเป็นธรรมดา ย่อมแสวงหาสิ่งที่มีชราเป็นธรรมดานั่นเอง 1
ตนเองเป็นผู้มีพยาธิเป็นธรรมดา ย่อมแสวงหาสิ่งที่มีพยาธิเป็นธรรมดานั่นเอง 1
ตนเองเป็นผู้มีมรณะเป็นธรรมดา ย่อมแสวงหาสิ่งที่มีมรณะเป็นธรรมดา
นั่นเอง 1 ตนเองเป็นผู้มีความเศร้าหมองเป็นธรรมดา ย่อมแสวงหาสิ่งที่มี
ความเศร้าหมองเป็นธรรมดานั่นเอง 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อนริยปริเยสนา
4 ประการนี้แล.

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยปริเยสนา การแสวงหาอย่างประเสริฐ
ประการนี้ 4 ประการเป็นไฉน คือ บุคคลบางคนในโลกนี้ ตนเองเป็นผู้มี
ชราเป็นธรรมดา รู้โทษในสิ่งที่มีชราเป็นธรรมดาแล้ว ย่อมแสวงหานิพพาน
อันไม่มีชรา เป็นแดนเกษมจากโยคะอย่างเยี่ยม 1 ตนเองเป็นผู้มีพยาธิเป็น
ธรรมดา รู้โทษในสิ่งที่มีพยาธิเป็นธรรมดาแล้ว ย่อมแสวงหานิพพานอันไม่มี
พยาธิ เป็นแดนเกษมจากโยคะอย่างเยี่ยม 1 ตนเองเป็นผู้มีมรณะเป็นธรรมดา
รู้โทษในสิ่งที่มีมรณะเป็นธรรมดาแล้ว ย่อมแสวงหานิพพานอันไม่ตาย เป็น
แดนเกษมจากโยคะอย่างเยี่ยม 1 ตนเองเป็นผู้มีความเศร้าหมองเป็นธรรมดา
รู้โทษในสิ่งที่มีความเศร้าหมองเป็นธรรมดาแล้ว ย่อมแสวงหานิพพานอันไม่
เศร้าหมอง เป็นแดนเกษมจากโยคะอย่างเยี่ยม 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริย-
ปริเยสนา 4 ประการนี้แล.
จบปริเยสนาสูตรที่ 2

อรรถกถาปริเยสนาสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในปริเยสนาสูตรที่ 2 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อนริยปริเยสนา ได้แก่ การแสวงหา คือ เสาะหา ของ
ผู้ไม่ใช่อริยะ. บทว่า ชราธมฺมํ ได้แก่ สิ่งที่มีความแก่เป็นสภาพ. แม้ในบท
ที่เหลือก็นัยนี้เหมือนกัน.
จบอรรถกถาปริเยสนาสูตรที่ 2